Wielka piątka za to, że szukasz informacji o tym, jak dbać o swoje zdrowie. Mamy dla Ciebie kilka konkretnych wskazówek, jak utrzymać je w dobrej formie i uniknąć raka szyjki macicy. Lecimy z tematem?

Long story short: główną przyczyną raka szyjki macicy jest wirus HPV (czyli wirus brodawczaka ludzkiego). Zabezpieczenie przez rakiem szyjki macicy będzie więc polegało na trzymaniu się od niego z daleka.

Zaszczep się przeciw HPV

Najważniejsze: osoby dorosłe oraz osoby, które rozpoczęły współżycie seksualne mogą zaszczepić się przeciwko HPV. Mitem jest, że szczepienie przestaje być skuteczne po rozpoczęciu współżycia.

Przeciw HPV powinni też szczepić się chłopcy i mężczyźni – puść to info w świat.

Szczepienia przeciw HPV u dzieci

Dziewczęta i chłopcy w wieku 9–14 lat mogą ze szczepień przeciwko HPV skorzystać za darmo. Informacje o tym: gdzie zaszczepić się przeciwko HPV, jak się zarejestrować, dlaczego szczepionka na HPV jest bezpieczna, znajdziecie na stronie: https://www.gov.pl/web/zdrowie/hpv

Szczepienia przeciw HPV u dorosłych

Jeśli jesteś osobą dorosłą i/lub już rozpoczęłaś współżycie, Twoja ścieżka będzie wyglądała jak poniżej.

1. Umów się na wizytę u lekarza (w POZ, u ginekologa lub internisty). Może to być teleporada. Lekarz rozpisze schemat szczepień i zaproponuje najlepsze dla Ciebie rozwiązanie. Wystawi także receptę na szczepionkę lub zleci dodatkowe badania.

UWAGA: zanim wykupisz szczepionkę, umów się na jej podanie. Możesz to zrobić:

• w POZ,
• w przychodni w ramach prywatnej opieki medycznej (podanie szczepionki to usługa, która jest uwzględniana nawet w podstawowych pakietach),
• w poradni chorób zakaźnych.

2. Kup szczepionkę (lekarz wystawi receptę) i zgłoś się na umówione wcześniej podanie

Szczepionka przeciwko HPV jest płatna (ceny różnią się w zależności od produktu), przyjmiesz jej kilka dawek (najprawdopodobniej 3). Kupisz ją w większości aptek, jednak wcześniej lepiej sprawdzić dostępność i jeśli to możliwe, zarezerwować produkt. Jeśli szczepisz się w poradni chorób zakaźnych, szczepionka prawdopodobnie będzie dostępna na miejscu i poda Ci ją pielęgniarka lub pielęgniarz.

3. Odpocznij po szczepieniu i pamiętaj o wpisaniu do kalendarza kolejnych wizyt na podanie następnych dawek

Najlepiej ustaw przypomnienie na 2-3 dni przed wizytą

4. Zachęć do szczepienia ważne dla Ciebie osoby <3

Regularnie wykonuj badania cytologiczne, które wyłapują zmiany na etapie możliwym do całkowitego wyleczenia

Kobiety w wieku 25–64 lat mają aktualnie dwie opcje badań profilaktycznych w kierunku raka szyjki macicy (wykonywanych w ramach świadczeń NFZ): w schemacie starym oraz nowym. Opisane są na stronie Ministerstwa Zdrowia.

Jak często robić cytologię?

Najlepiej ustalić to z lekarzem ginekologiem. Schemat może zależeć od Twojego wieku, stanu zdrowia oraz stylu życia.

Czy badać się na NFZ czy prywatnie?

To nie ma znaczenia, jeśli wykonujesz badania regularnie. 😉Pamiętaj, żeby po otrzymaniu wyników zgłosić się do lekarza po ich interpretację.

Jak wygląda badanie cytologiczne na NFZ?

schemat tradycyjny

To klasyczna cytologia w ramach świadczeń NFZ wykonywana co 3 lata

schemat nowy

• Polega na wykonaniu testu HPV HR z genotypowaniem, który wykrywa DNA lub RNA wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) o wysokim ryzyku onkogennym w wymazie z szyjki macicy.
• Wykonywany jest co 5 lat.
• Jeśli wynik testu HPV HR jest dodatni, z tego samego pobranego materiału wykonuje się dodatkowo cytologię na podłożu płynnym (LBC).

Uwaga! Nowa metoda nie jest jeszcze dostępna we wszystkich placówkach (stan na 4.08.2025). Listę placówek sprawdzisz na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia, warto zadzwonić i zapytać, czy miejsce, które Cię interesuje, prowadzi już badania profilaktyczne nową metodą.

Unikaj ryzykownych zachowań seksualnych

• Ogranicz liczbę partnerów seksualnych.
• Używaj prezerwatyw – zmniejszają ryzyko zakażenia HPV, choć nie eliminują go całkowicie – oraz chusteczek do seksu oralnego.
• Zapytaj osobę, z którą współżyjesz, o jej aktualne wyniki badań.

Więcej o tym, jak może dojść do zarażenia HPV, przeczytasz na stronie SEXEDPL.

Nie pal, a jeśli masz problem z rzuceniem – spróbuj ograniczyć

Palenie zwiększa ryzyko raka szyjki macicy. Substancje rakotwórcze zawarte w dymie tytoniowym osłabiają odporność błony śluzowej szyjki macicy.

Chcesz rzucić palenie? Skontaktuj się z Poradnią Pomocy Palącym. Możesz umówić się na rozmowę telefoniczną z ekspertem.

Wzmacniaj odporność

Zdrowa dieta, aktywność fizyczna, unikanie przewlekłego stresu na pewno pomogą.

Unikaj przewlekłych stanów zapalnych i infekcji intymnych.